Rozmowa z koleżanką z pracy – Amerykanką – zeszła jakoś na szkołę. Ma małe dziecko, zaczęliśmy od żłobka oraz przedszkola i szybko dotarliśmy do szkoły. Wspomniałem jak znajomy Amerykanin, ożeniony zresztą w Węgierką, powiedział mi, że nie chciałby, żeby jego dzieci wzrastały tu na Węgrzech bo boi się, że by się zaraziły tutejszym negatywizmem.

Zobaczyłem jakiś mroczny błysk w oczach koleżanki. Też się boi wychowywania swojego dziecka tutaj. Niedawno przeraziła ją rozmowa z jej babysitterką. Ta bez żadnego skrępowania a nawet z pewną dumą pokazała jej niedawno swoje ściągi (studiuje na jakiejś jakiejś szkoły wyższej). Koleżanka do niej: to po co ty wogóle studiujesz? Koleżanka tym bardziej zaskoczona, że jej babysitterka ma chłopaka Amerykanina, więc przynajmniej mogłaby sobie zdawać, że chwalenie się ściągami przed Amerykanami niekoniecznie wywoła pomruki uznania.

Rodzice babysitterki, koleżanka wie to z innych rozmów, to, mama, pracownik urzędu podatkowego i, tata, instalator urządzeń klimatyzacyjnych. I ta jej mama – pracująca dla państwa, podkreśla koleżanka – opracowała system kasowania biletów umożliwiający ich wielkokrotne używanie. Znów, koleżanka dowiedziała się o tym bo jej bebysitterka się tym pochwaliła. Podobnie jak jacuzzi za milion forintów, które właśnie ci pracowniczka urzędu podatkowego i instalator urządzeń klimatyzacyjnych sobie właśnie sprawili.

Zdaję sobie sprawę, że takich szoków ludzie z zachodu przeżywają tu dużo więcej. Ja jestem ze wschodu więc pewnie nie jestem pierwszą osobą, z którą się nimi dzielą. I faktycznie, przecież w tym wszystkim, czym jest tak zszokowana wzrastałem jako normalnym stanie rzeczy. I może tyle się zmieniło, że czasami sam się nad tym wszystkim nieco zadziwię. 

Śledzenie różnic w mentalności między Polakami i Węgrami to fascynujące zajęcie ciągle przynoszące jakieś nowe odkrycia. Ostatnio uderzyło mnie odmienne podejście do samodzielności młodych ludzi w obu krajach. Wydaje mi się, że jest ona ceniona bardziej w Polsce niż tutaj.

Upraszczając, na Węgrzech dużo bardziej naturalna jest pomoc rodziców dzieciom i to sięgająca długo poza studia. Sam mam koleżankę, którą po dziś dzień, a ma już grubo ponad trzydziestkę, męża i dziecko, w dużej mierze utrzymuje jej ojciec. Ma pracę i jej mąż też pracuje ale mieszkanie kupił im tata, od niego też jest samochód i jego opiekuńcza dłoń z portfelem nigdy nie jest daleko. Co ciekawe, nikt nie wydaje się tym być zażenowany, wszyscy to przyjmują to jakby gdyby nic.

Powszechne jest oczekiwanie by rodzice pomagali swoim dzieciom i wnukom, i pieniądze w tej pomocy grają centralną rolę, w zasadzie aż do końca. Często spotyka się emerytów, którzy jeszcze ze swoich często niewielkich emerytur starają się coś odkładać właśnie dla dzieci czy wnuków przy czym te oczekują tego jako coś naturalnego. Odnoszę wrażenie, że niejednokrotnie dla starzejących się rodziców możliwość dawania czegoś dzieciom i wnukom jest wyznacznikiem ich użyteczności, bez niej przestają się liczyć.

Mało znam przykładów by ktoś młody za wartość uznawał stanięcie na własnych nogach a jeszcze mniej by takie podjeście podzielali jego czy też jej rodzice. Zamiast pozwolić swoim dzieciom nauczyć się dawać sobie  radę, albo je wręcz do tego zachęcać, chętniej usuwa się problemy spod ich nóg.

Jeśli zgodzić się, że istnieją trzy fazy w relacji z rodzicami: rodzice mnie utrzymują/pomagają mi – jestem samodzielny – pomagam rodzicom, to te dwie ostatnie wydają się być tu dużo mniej znaczące niż ta pierwsza.

Z Polski pamiętam lepszą atmosferę dla samodzielności. Dziecko niezależne od rodziców, nawet jeśli żyjące skromnie, to częściej powód do dumy niż dziecko dostatne i zadbane ale zależne od taty i mamy. Więcej też zdaję się pamiętać przykładów dążenia do tej niezależności wśród młodych ludzi.

Rzecz jasna, warunki w Polsce wymuszają więcej inicjatywy wśród młodych ludzi bo dużo rodziców, choćby chciało to i tak nie może sobie pozwolić na bardziej intensywną pomoc materialną dla swoich dzieci. Warunki sprzyjają upowszechnieniu takich a nie innych wartości, ale może w tym wypadku to także coś więcej.

A wy jak to widzicie?